Afrika Kıtası’nın dünya için önemi nedir? Prof. Dr. İlber Ortaylı yanıtladı

Afrika Kıtası’nın dünya için önemi nedir? Prof. Dr. İlber Ortaylı yanıtladı

videosundan fısıltılanmıştır. Videoya ulaşmak için Linki kullanabilirsiniz https://www.youtube.com/watch?v=AH47KdCVs8w.

Peki İlber Ağabey, biraz da Afrika’ya geçelim. Niye Afrika’ya geçelim? Türkiye’nin Afrika ilgisi malum. Özellikle bu iktidar döneminde çok büyük ilgi göstermeye başladı Afrika’ya. Bütün dünya da Afrika’ya giriniyor. Ama ilginçtir, Osmanlı da Afrika’yla çok ilgilenmiş. Evet. Nedir Afrika’nın bizim açımızdan ve dünya açısından önüme ve neden bu ilgi tekrar artıyor?
Yalnız bu ilgilenmelerin çok örgütlenmiş ve etabili anlamda kurulduğu şüpheli. Türkler için de. Tabii şimdi onun uzmanları var. Mesela Malide veya hatta Senegal gibi yerlerde Müslümanlığın yayılması, tutunması. Yani Afrika’da bir Arapların misyonerliğiyle yerleşenler var. Mesela Etiyopya, Habeşistan böyledir. Somalyanın Müslümanları böyledir. Ama bir de ta gidip Batı Afrika da var böyle değil mi Müslümanlar? Bunların bazıları Menkıbevi bir şekilde, bazıları adam akıllı, ispatlı, vesikalı, resimli neredeyse. Bir şekilde Osmanlı İmparatorluğu’nun misyonerlisiyle etkilenmişler. O çıkıyor meydana bugün. Ama Osmanlı orada bazıları gidip bir tekke kuruyor, bazıları bir şey kuruyor, yerleşiyor falan dergah gibi. Bunun dışında pek yaygın ve bilgi dahil. Kenyada Osmanlı Kalesi var. Var tabii. Çünkü gidiyor ya. Ama o gün de orada… Oradaki niyet ne peki? Denizcilik mi? Hayır denizcilik değil, çölden gidiyorlar.
Orada denizi kontör etmek için mi? Gidiyor oraya. Yani adam çöl cankervanlarla gidiyor. Mali’ye falan geçiyor mesela. Mali ortada biliyorsun. Onun başında biliyorsun Timbuktu var başkent. Suyun bile doğru düz bulundu. Çok ilginç bir yerde. Niye gidiyor Osmanlı oraya? Derdin ne? Orada ne yapmak istiyor? Niye bugün gidiyorsa aynısı hiç. Gidiyor, orada misyonerlik yapacak yahut gidip orada bakacak geçim var mı falan. Gidiyor bir zenci kızla evleniyor. Çocukları oluyor. Ya geliyor ya kalıyor. İşte gelenler var. Köle mi getirme maksili falan mı gidiyor? Köle getirme köle ticareti için değil. Köle tacirleri Türkiye’den çıkmaz.
Köle tacirleri o bölgenin adamlarıdır. Habeşistan’dan falan havlayıp getirirler çocukları. Sudan’dan bazen. Bunların işte büyük ölçüde Latifundiyalar olmadığı için bizde çiftliklerde kullanıp… Amerikan kolunun derinde olduğu gibi……işte böyle ailelerin yanında kalırlar. Konaklar da falan. Çok derin önemli bir katkı yok ama……bu nüfus vardır Türkiye’de her şey rağmen. Çiftliklerde çalışanlar falan. Sonra Mısır’dan gelme fellah fellah demek çiftçi, ziraatçi. Zirraat takımından gelenler var. Mesela işte bizim şeyde falan aileci yerleşip kalmışlar. Bu köyceğiz falan oralarda. Hatta Hidiv’in kurduğu çiftliklerde ailenin oralardan getirtilmiş.
Bunlar kaldılar işte bu toplumun adamları olarak.
Çok acık.