Çin, Tayvan’ı işgal ederse ne olacak?
videosundan fısıltılanmıştır. Videoya ulaşmak için Linki kullanabilirsiniz https://www.youtube.com/watch?v=oWdIEtZ-NGU.
ABD ve Çin arasında bir savaş. Düşünmesi bile zor savaşlardan biri. Ancak geri sayın başladı. Bazı analistler ABD ve Çin’in Tayvan yüzünden savaşa girebileceğinden korkuyor. ABD Temsici Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin adaya yaptığı ziyaret ülken arasında gerilim arttırdı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping Batı’yı açık bir şekilde hedef aldı. Çünkü Batı Dünyası Pasifik’te Çin saldırganlığına karşı yeni bir askeri ittifak kurdu. İki tarafın da üzerine durduğu nokta Tayvan. Çünkü Tayvan’ı kim kontrol ederse o Pasifik’te devasa askeri erişime ulaşacak. Ben Nazmi Kencetay. Onun yeni bölümünde Aşa Pasifik’in yeni gerilimini anlatacağım. İçeriye geçmeden yalnızca birkaç saniyenizi alacağız. Gezet olarak. Yaptığımız işi önemsiyoruz ve çok çalışıyoruz. Amacımız da GZT YouTube kanalını 1 milyon aboneye ulaştırmak. Bu da sadece sizin katkılarınızla mümkün. Abone ol butonuna tıklayarak 1 milyon yolculuğumuzla bize destek olabilirsiniz. İki şişten ne olur demeyin. Bizim için çok önemli. Şimdiden teşekkür ediyor ve hemen içeriye dönüyoruz. Başlayalım. Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi ve bunun dünya için ne anlama geldiği hakkında çok şey var.
Bu savaşın ne kadar olası olduğunu saatlerce anlatmaktansa bu belgeye bakmanız yeterli olacak. Bu belgede bir Çin yasası yazılmakta. Tayvan’la barışçıl bir yeniden birleşme olasılığının tamamen tükendiği yazıyor. Yani tüm diplomasi girişimlerini denedik ve işe yaramıyor. Çin hükümetinin yasalara göre, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için barışçıl olmayan yolların kullanılması gerekiyor. Özetle, barış görüşmeleri işe yaramazsa Çin yasaya göre Tayvan’ı zorla yeniden birleştirmek için işgal etmesi gerekiyor. Peki bu gerçekten olacak mı? Hımm zor. Eminim sadece Tayvanlar için değil, tüm dünya için gerçekten korkunç bir şey olurdu. Pekin sadece tek Çin olduğunu ve Tayvan’ın bunun bir parçası olduğunu iddia ediyor. Tayvan’ın ana kara ile nihai birleşmesini istiyor. Peki Pekin’in bu söyleminin bir dayanağı var mı? 1992’de Tayvan’ı yöneten Kuomintang Partisi ve Çin Komünist Partisi’nin temsilcileri arasında bir konsensus yapılmıştı.
Konsensus çatışmayı önlemek için varılan anlaşma demek. Ancak iki taraf bu sözde mütabakatın içeriği konusunda hemfikir değil ve asla Tayvan’ın yasal statüsü sorununu ele almaya amaçlamamıştı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping şunu diyor. Cendin, ijiz,強大, nengli, 5-Gol,完全,統, iğ, ı, ı, ı, ı, ı, ı, ı, ı, ı, ı, ı, Kısacası Çin’e göre 1992 mütabakatı Boğaz’ın iki yakasının tek bir Çin’e ait olduğu ve
ulusal yeniden birleşmeyi aramak için birlikte çalışacağı konusunda bir anlaşmayı yansıtıyor. 1979’da Amerika-Çin’le resmi bir diplomatik ilişki kurdu. Aynı zamanda Tayvan’la diplomatik bağlarını kopardı ve Tayvan’la karşılıklı savunma anlaşmasını fes etti. Ancak ABD adayla güçlü bir gayri-resmi ilişki sürdürüyor ve ordusuna savunma tesisatı satmaya devam ediyor. Peking defalarca Washington’u Taipe’ye silah satmayı bırakmayı ve Taipe’yle teması kesmeye çağırdı. Neden ABD-Çin diplomatik ilişki kurarken Tayvan’la ilişkisini kesiyor? Hiçbir hükümet aynı anda hem Çin hem de Tayvan’la resmi diplomatik bağları sürdürmedi. ABD stratejik belirsizlik politikasıyla,
10 yıllardır Tayvan’ı desteklemekle Çin’le bir savaşı önlemek arasında hassas bir denge kurmaya çalıştı. Ancak Joe Biden, Çin saldırırsa ABD’nin Tayvan’ın savunmasına geçeceğini birkaç kez belirtti. Tayvan, Bileşmiş Milletler üyesi mi? Hayır.
Tayvan, 1971’e kadar Bileşmiş Milletler de Çin’i temsil ediyordu. Daha sonra Çin, Tayvan’ın Bileşmiş Milletler kuruluşlarına ve diğer uluslararası kuruluşlara üye olarak katılımını reddediyor. Tayvan, düzenli olarak bu dışlanmasını protesto ediyor. ABD de Tayvan’ın bu tür organizasyonlara katılımı için baskı yapıyor. Bununla birlikte Tayvan, Asya Kalkınma Bankası ve Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Formu gibi çoğu bölgesel olan 40’ten fazla kuruluşta ve ayrıca Dünya Ticaret Örgütü’ne üye statüsüne sahip. Diğer birçok kuruluşta gözlemci veya başka bir statüsü var. Trump yönetiminde ABD, Tayvan’a 18 milyar dolardan fazla silah satarak ve Taipei’deki fiili büyükelçiliği için 250 milyon dolarlık bir kompleks açtı. Çin’in itirazları üzerine Tayvan’la bağlarını derinleştirdi. Biden yönetiminde benzer bir yaklaşım denimsedi. Silah satışlarını sürdürdü ve Trump yönetimi dönemindeki ABD yetkililerinin Tayvanlı yetkililerle daha özgürce görüşmesine izin verme kararını onayladı.
Biden, Tayvanlı temsilcileri Cumhurbaşkanlığı açılışına katılmaya davet eden ilk ABD başkanıydı. ABD, Tayvan’la askeri eğitim ve diyaloglara katılıyor. Bölgedeki askeri varlığını göstermek için düzeni olarak Tayvan boğazından gemiler geçiyor ve Tayvan’ın savunma harcamalarını arttırmaya teşvik ediyor. Ayrıca Tayvan, ABD-Tayvan ilişkilerini güçlendirmek, adanın savunmasını güçlendirmek ve uluslararası örgütleri katılımına teşvik etmek için yasa önerdi.
Önerilen yasa da 2022’de Tayvan, NATO’yu önemli bir müttefik olarak belirlemeyi düşünüyor. Dünya, bir Çin işgalinin olasılığı ve zamanlaması konusunda aynı fikirde değiller. Ancak Hind Pasifik’teki en üst düzey ABD askeri komutanı Çin’in önümüzdeki 10 yıl içinde Tayvan’ı işgal etmeye çalışabileceği konusunda uyarıyor. Bazı uzmanlar ise böyle bir işgalin daha uzakta olduğunu inanıyor. Ancak 2049 kritik bir tarih.
Çin devlet başkanı Xi Jinping 2049’a kadar Tayvan’la birleşmenin şart olduğunu söylüyor. Çünkü 2049’da Çin halk cümleiyetinin 100 yıl döneminde İçinde birçok Türk topraklarının da olduğu Çin rüyasını gerçekleştirmek en büyük amaçları.
Rusya’nın Ukrayna’ya işgal etmesi sonrası Moskova’nın hamleleri Pekin’i benzer bir şekilde Tayvan’a işgal etmeyi teşvik edebilirdi. Pekin, Rusya’nın zorluklarına tanık olduktan sonra daha temkinli olmayı düşünüyor. Çinli liderler Rusya’nın başarısızlıklarını inceleyecek ve benzer hatalar yapmaktan kaçınacak. Ne olursa olsun Tayvan beklenmedik duruma hazırlamayı en önemli önceliklerinin biri haline getirdi. Ayrıca Tayvan Çin’in askeri modernizasyonu için önemli bir katalizatör oldu.
Tayvan dış destek olmadan bir Çin saldırısına karşı savunma yeteneklerine sahip gibi gözükmüyor. Tayvan 2022 için yaklaşık 17 milyar dolarlık rekor bütçesi ile savunma harcamalarını arttırmaya öncelik vermiş olsa da Çin’in harcamalarının hala Tayvan’ın yaklaşık 22 katı olduğu tahmin ediliyor. 2022’de Tayvan’la milletvekilleri Tay hükümetinin önümüzdeki 5 yıl içinde savunmaya ekstra 8.6 milyar dolar harcama planını açıkladı. Bu genişletilmiş askeri bütçenin bir kısmı Tayvan kıyılarını savunmak için seyir füzeleri, deniz mayınları ve gelişmiş gözetleme sistemlerini satın almaya gidecek. Peking ayrıca Tayvan’a baskı yapmak için askeri olmayan önlemleri de kullanıyor. 2016’da Çin ana Tayvan irtibat ofisi ile Boğaz’la arasında bir iletişim mekanizmasını askıya aldı. Turizmi Tayvan’a kısıtladı ve Tayvan’ı ziyaret eden ana kara turist sayısı 2015’de 4 milyondan fazlayken 2019’da 2.7 milyona düştü. Çin ayrıca hava yolları ve otel zincirleri de dahil olmak üzere, küresel şirketlere Tayvan’a bir Çin eyaleti olarak listelemeleri için baskı yapıyor. Ayrıca Çin Tayvan’la bağları olan ülkeleri korkutuyor. 2021’de Çin başkentinde bir Tayvan temsilciliği açtığı için Litvanya’yla ticaretini birlikte kesmişti. Tayvan ekonomisi son derece önemli.
Telefonlardan dizüstü bilgisayarlara, saatlere ve oyun konsollarına kadar dünyanın günlük elektronik ekipmanlarının çoğu Tayvan’da üretilen bilgisayar çipleri tarafından destekleniyor. Tayvan dünyanın en büyük yarı iletken YONGA üreticisi ve endüstri sü boğazlar arası gerilimleri rağmen patlama yaşıyor. Bu çipler akıllı telefonlar, bilgisayarlar, araçlar ve hatta yapay zekaya dayanan silah sistemleri de dahil olmak üzere çoğu elektronikte bulunuyor.
Tayvanlı şirketler 2020’de dünyanın yarı iletken sözleşmeli üreticileri tarafından elde edilen gelirin %60’ından fazlasından sorumluydu. Tayvan Semiconductor Manufacturing Company. Bu şirket dünyadaki en küçük ve en gelişmiş çipler yapacak teknolojiye sahip iki şirketten biri ve dünyadaki tüm çiplerin %90’ından fazlasını öğretiyor. ABD’nin Tayvanlı çip firmalarına bağımlılığı aslında Tayvan’a bir Çin saldırısından koruma sebebi. Amerika Birleşik Devletleri’nin kritik çipler için tek bir şirkete ne kadar güvendiğinin farkında mısınız? Biden da farkında. ABD Başkanı Biden ABD çip endüstrisini güçlendirmeye zorluyor. 2022’de kongre çip yapmak için 280 milyar dolarlık geniş bir yasad tasarısını onayladı. Tayvan ekonomisi, adanın en büyük ticarete ortağı olan Çin’le ticarete bağlı kalmaya devam ediyor. Bununla birlikte kısmen Pekin’in ada üzerindeki baskısı ve Tayvanlı yetkililerinin ülkenin Çin’le ticarete aşırı bağımlılığı konusunda artan endişelilere nedeniyle ekonomik ilişkiler son yıllarda kesintileri yaşadı. Ancak Tayvan, Çin’e tam bağımlı kalmamak için Güneydoğu Asya ve Hint Pasifik ülkeleriyle başarılı bir ilişki sürdürüyor. Tüm bu yukarıda anlattığım sebeplerden dolayı Asya Pasifik’in öneme gittikçe artıyor. Bu bölgeyi daha çok konuşacağız.
Takipte kalın.
İlk Yorumu Siz Yapın