DSÖ BAŞKANI’NIN SAKLADIĞI GEÇMİŞİ (ADAM KAÇIRMIŞ)

DSÖ BAŞKANI’NIN SAKLADIĞI GEÇMİŞİ (ADAM KAÇIRMIŞ)

videosundan fısıltılanmıştır. Videoya ulaşmak için Linki kullanabilirsiniz https://www.youtube.com/watch?v=040JEbUueEI.

Dünya Sağlık Örgütü Başkanı’nın geçmişinde adam kaçırma dahil pek çok suç olduğunu biliyor muydunuz? Tüm dünya yaklaşık 2 yıldır pandemiyle mücadele ederken, süreç içinde ismini en çok duyduğumuz aktörlerden biri tartışmasız Dünya Sağlık Örgütü oldu. Dünya’nın bir numaralı tıp otoritesi, salgınanın en başında COVID-19 için insandan insana geçmiyor ifadesini kullandı. Ardından gelen süreçte de kafaları karıştıran pek çok açıklamaya meyak devam etti. Profilin bu bölümünde Dünya Sağlık Örgütü’nün bir numaralı ismi Tedros Adhonom’un sıra dışı geçmişini anlatacağız. Tedros Adhonom uzun süre Etiyopya’da bakanlık görevleri yürütmesinin ardından Dünya Sağlık Örgütü’nün bir numarası oldu. Peki bu isim kim? Etiyopya’da nasıl bir siyasi süreç geçirdi ve DSÖ’deki görevine nasıl geldi? Konuya Tedros’un eğitim durumuyla başlamakta fayda var. Dünya Sağlık Örgütü’nün sitesinde yazan CV’sine göre Tedros lisans eğitimini biyoloji üzerine aldı. Ardından Bulaşıcı Hastalıklar İminolojisi adını da yüksek lisans ve halk sağlığı üzerine doktora yaptı. Yani pek konuşulmayan bir konu olsa da medikal lisans eğitimi almadı. Peki medikal lisans eğitimi almamış ve küresel sağlık yönetimi deneyimine sahip olmayan Tedros,
2017’de nasıl oldu da Dünya Sağlık Örgütü Başkanı oldu? Bunu anlamak için daha da eskiye gitmemiz gerekiyor. 1974’te Etiyopya’da büyük bir iç savaş patlak verdi. Bu iç savaşın baş aktörlerinden biri ise komünist görüşle örgütlenmiş Etnofasist Terör Örgütü Tigray Halk Kuruluş Cephesiydi. Tedros ise bu örgütün merkez yöneticilerinden biriydi. TPLF kısa ismiyle anılan örgüt, yolsuzluk, cinayet, işkence, yasa dışı gözaltı, toprak ele geçirme ve insanları yerinden etme gibi pek çok yasa dışı faaliyetin sorumlusuydu. Küresel terörizm veri tabanı tarafından 3. seviye bir terör örgütü olarak kara listeye eklenmişti. Örgütün lideri ve sonradan ülkenin başına geçen Diktatör Mele Zanavi’ye çok yakın olmasıyla bilinen Tedros,
2005-2012 yılları arasında Sağlık Bakanı, 2012-2016 yılları arasında da Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Ancak Tedros sıradan bir Dışişleri Bakanı değildi. Zanavi’nin sağ kolu olarak TPLF’den gelen terör geleneğini sürdürmekteydi. Tedros’un adının karıştığı suçlardan biri adam kaçırma. Tedros eski bir muhalif siyasetçinin sana uluslararası havalimanından kaçırılmasını organize eden isimlerden. Gelin bu süreci kısaca anlatalım. 13 Mayıs 2014 akşamı o zamanki Dışişleri Bakanı Tedros başkanlığındaki Etiyopyalı bir heyet Sanay’a uçtu. Ertesi gün Yemenli liderlerle güvenlik konulu üst düzey bir toplantı yapacaklardı. Yemen’in Diktatöryel rejimiyle Etiyopyanın faşist rejimi daha önce de çok kez bir araya gelmişti. Ancak bu toplantıyı özel yapan Etiyopya Dışişleri Bakanı Tedros’un ısrarla zorladığı bir gündemdi. Tedros sana uluslararası havalimanının Etiyopyadan iltica etmiş muhalifleri keşfetmek ve ülkeye geri getirmek için kullanılmasını istiyordu. Yani Türkçe ise Yemen’in sana uluslararası havalimanını insan kaçırma faaliyeti için açmasını istiyorlardı. Tedros’un listesinin başındaysa Endurgaçe Tisege isimli İngiliz vatandaşı bir muhalif siyasetçi vardı. Heyet başkanı olarak Tedros bu konuyu Cumhurbaşkanı Mansur Hadi ile konuştu ve anlaşmaya vardı. Bu duyurudan yaklaşık bir ay sonra 22 Haziran 2014 pazar günü sana havalimanına ilen Tisege, Etiyopya İstihbaratının gönderdiği 6 kişilik bir ekip tarafından kaçırıldı. Bazı kaynaklara göre Tedros bu kaçırma faaliyetini hızlandırmak için Yemen güvenlik görevlilerine 9 milyon dolara yakın bir ek ödeme de yaptı. Olay üzerine araya giren uluslararası kamuoyunun ve ailesinin kararlı duruşuyla 2018’de 4 yıllık bir hafif sürecinin ardından Etiyopya Tisege’yi serbest bıraktı ve muhalif siyasetçi ailesine kavuştu.
Bu geçmişe sahip ancak en azından sağlık alanında güzel işler yapmıştır diyebilirsiniz. Ancak burada da karşımıza ilginç bir tablo çıkıyor. Tedros 2005-2012 yılları arasında Etiyopya’nın Sağlık Bakanı olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında ülkede 3 kere kolera salgını ortaya çıktı. Biri 2006’da, biri 2009’da ve diğeri ise 2011’de ortaya çıkan bu salgınların her birinde yüzlerce insan yaşamını yitirdi. New York Times’ın 2017’de bildirdiği bir habere göre Tedros, Etiyopya Sağlık Bakanı olduğu sırada 3 ayrı salgını da Akutsul-u İsal olarak sınıflayarak örtbas etmekle suçlandı. Bir grup Amerikalı doktor Tedros’a karşı bir mektup kalemi aldı. Mektupta Tedros’u Afrikalı diktatörleri utandırmamak ve zor duruma düşürmemek için ölümcül bir salgını karartmakla suçladılar.
Peki, kalpliamlar faili bir terör örgütü üyeliğinden, yasa dışı yollarla muhalef siyasetçi kaçırmaya, Afrika diktatörlerini onurlandırmak için salgın karartmaya kadar uzanan bu geçmiş hikayesi nasıl DSO başkanlığıyla sonuçlandı? Bu soruya cevap bulmak için gözleri çiğne çevirmemiz gerekiyor ancak nasıl sunulursa sunulsun makyaj gerçeği ilelebet örtemez. Tedros da daha göreve gelir gelmez kafalarda soru işareti bırakmaya başladı.
Tedros, Dünya Sağlık Örgütü’nün başına geçmek istediğinde en büyük desteği Çin’den aldı. Çin’le yaptığı yüksek bütçeli işlerle bilinen ve kendisini yüksek riskli bir kamu stratejisi firması olarak adlandırılan ABD merkezli bir lobby şirketi olan Mercury Public Affairs adaylık sürecinde Tedros için aktif çalışma yürüttü.
Tedros’un terör ve salgın gizleme geçmişlerini karartan firma, onu sıtmayı fethetmiş, hivi yok etmiş, bebek ölümlerini azaltmış ve binlerce klinik inşa etmiş biri olarak sundu. Tedros, Dünya Sağlık Örgütü’nü devraldıktan sadece aylar sonra insan hakları ihlalleriyle ünlü eski zimbab ve diktatörü Robert Mugabe’yi Birleşmiş Milletler İyi Niyet elçisi olması için destekledi. Karşılaştığı uluslararası tepkinin ardından geri adım atsa da bu garip anı hafızalara kazındı. Özetle Tedros’un hayatında başımızı çevirdiğimiz her yerde karanlık bir geçmiş görüyoruz. Bu gerçekleri karşımıza koyduğumuzda, özellikle pandemiyle mücadele ettiğimiz şu günlerde sormak istiyoruz.
Dünya Sağlığı bu isme mi emanet?
Profilin bu bölümünde Dünya Sağlık Örgütü’nün bir numaralı ismi Tedros Adhanum’un sıradışı geçmişini anlatacağız.