Bir telefon ne kadar değerli olabilir?
videosundan fısıltılanmıştır. Videoya ulaşmak için Linki kullanabilirsiniz https://www.youtube.com/watch?v=OD0ttWXFRJk.
Bu adam şu an elinde telefon değil elmas tutuyor. Bu sevimli çocuk bir maden zengin olduğunu henüz bilmiyor. Bildiniz bu teyzemiz de henüz olayların farkında değil. Bu çok nette elektronik cihazların geri dönüşümünü ve gelecekte tüm dünyayı bekleyen fırsatı konuşacağız. İçeriye geçmeden yalnızca birkaç taneniz alacağız. GZT olarak yaptığımız işi seviyoruz ve çok çalışıyoruz. Amacımız da GZT YouTube kanalını 1 milyon aboneye uğraştırmak.
Bu da sadece sizin katkınız da mümkün. Abone ol butonuna tıklayarak 1 milyon yolculuğumuzla bize destek olabilirsiniz. Bir kişiden ne olur demeyin. Bizim için çok önemli. Şimdiden teşekkür ediyor. Ve hemen içeriye dönüyoruz. Başlayalım. Dünya nüfusu 8 milyara oldukça yaklaşmış durumda. VR Social’ın 2021 verileri bu nüfusun elektronik alışkanlıklarını inceledi. Kayıtlara göre dünyada 5.2 milyar insan en az bir akıllı telefon sahibi
ve toplam telefon sayısı hesaplandığında ise bunun 7.7 milyara eşit olduğunu görüyoruz. 7 milyar 700 milyon akıllı telefon. Bu akıl alır gibi değil. Listenin içinde akıllı telefonlar ve eski nesil tuşlu telefonlar dahil olmak üzere hurda olmamış cihazlar ve internete bağlanabilen telefonlar yer alıyor. Raporu ben bu içerik için biraz daha okudum. 2021’de 117 milyon kişinin ilk kez cep telefonu sahibi olduğunu da bu raporla öğrendim. Dünyadaki tablet sayısı ise
300 milyonu geçeceği çok olmuş. Çok uzattığımı düşünüp burada kesmek istiyorum ancak farkındaysanız daha ne bilgisayar saydım ne de diğer teknolojik aletleri. Bu internetin ne gibi bir şey olduğunu görmüştü. Yalnızca akıllı telefon ve tabletlerin geldiği nokta bize oldukça güçlü şeyler söylüyor. Anlatabildin mi? Tüm bu bilgiler ışığında İngiltere’de yapılan bir araştırma cebimizde, masamızda ya da bizden çok uzakta çöplükte bulunan bir telefonun aslında servet olabileceğini söylüyor. Üstelik bu iddialı söylem teknoloji uzmanlarına değil İngiliz kraliyet kimya topluluğuna ait. Adamlar oldukça net. Diyorlar ki siz o telefonun içinde bulunan madenleri bilmiyorsunuz ve onlar çok değerli. Evet girişteki mizansen daha da anlamlı bir hale gelmiş olmalı. Elektronik dönüşüm dünyanın yeni sihirli kelimeleri olarak karşımızda. 2021 itibariyle dünyada bulunan elektronik atık yolunu 57 milyona ulaşmış durumda. Uzmanlar dünyadaki değerli birçok metalin madencilik faaliyetleri dolayısıyla ciddi oranda azaldığını ve hatta bazılarının bitme noktasına geldiğini söylüyor. Çözüm önerileri ise geri dönüşüm. Bu bilgiler bize birçok değerli madenin oldukça sorunlu bir duruma evrildiğini apaçık biçimde söylüyor. Bugünden baktığımızda madenciliğin değerli metalin kullanımı için sürdürülebilir bir yöntem olmadığını da anlamış oluyoruz. Tüm bu verileri Rusya’nın Ukrayna’ya işgali gibi politik gerilimler ve dünya piyasalarında yaşanan belirsizlikler kaynaklı tedarik aksaklıkları üzerinden bir kez daha okuduğumuzda olayın behametini net biçimde anlayabiliyoruz. Metal fiyatları özellikle tedarik krizleri sonrası adeta uçuşa geçmiş durumda. Pil konusu bu önerme için oldukça iyi bir örnek. 2021’den boyana pil üretimi için önemli bir malzeme olan litiumun fiyatı neredeyse yüzde 500 arttı. Elektrikli otomobillerin araç pillerinde kullanılan nikel gibi metallerin de fiyatı büyük oranda yükseldi. Mesele yalnızca madenlerin tükenmesi ya da azalması da değil. Sürdürülebilir kimya profesörü Tom Welton durumun vehametini şöyle açıklıyor. Teknolojik cihaz süketim alışkanlıklarımızın çevreye verdiği zararın henüz farkında değiliz. Gereksiz değiştirdiğimiz her cihaz doğanın altına minik patlayıcılar yerleştirmekten farksız. Peki elektronik cihazların dönüşümü için neler yapılıyor? Büyük ev aletlerinden akıllı telefon ve hatta otomatlara kadar birçok elektronik cihaz elektronik atık kategorisinde. Uzmanlar metallerin değerlendirilmesinin yanı sıra
toksik maddeler içerdiği için de çöpe atmak yerine elektronik cihaz toplama merkezlerinde biriktirilmesi gerektiğini savunuyor. Bunun için de dünya genelinde kurulan aktarma merkezleri ve elektronik cihaz çöplükleri günden güne artıyor. Bu konuda gönüllü çalışan çok sayıda inisiyatifin olduğunu da söyleyelim. Dünya genelinde çok sayıda teknoloji şirketinin eskiyi getir, yeniyi daha ucuza al yaklaşımının temelinde de bu yaklaşım olduğunu söyleyebiliriz. Tabi bu şirketlerin bunu doğa için değil,
yeni üretimleri ucuza getirmek için yaptığını biliyoruz. Ancak mantık tamamen aynı. Yani eskimiş bir cihaz içinde barındırdıkları itibariyle gizli bir servete tekabül ediyor. Servet dedik gelin bu kavramı biraz daha derinlemesine konuşalım. Elektronik cihazların içinde neler var ve bunlar neden değerli? Önce galyumla başlayalım. Tıbbi termometrelerde, led ışıklarda, güneş panellerinde kullanılan bir element. Galyum için en kritik bilgi ise kanser önleme özelliği.
Bu kritik bilgi galyumu dünyanın en özel madenlerinden biri haline getiriyor. Tıbbi elektronik cihazların hemen hemen tamamında kullanılan tantal da tükenmeye en çok yaklaşan elementlerden biri konumunda. Tantalın aynı zamanda uçak yapımında da yoğun biçimde kullanıldığını söyleyebiliriz. Akıllı telefonların büyük kısmında bilfil kullanılan indium, arsenik, gümüş ve itrium da yalnızca akıllı telefonlar için değil, çok sayıda farklı teknoloji için kullanımda. Bu madenlerin büyük kısmının tükenme riski
dünyadaki endüstrilere tahmin edilmesi güç zararlar verebilir. Maden madende baktıktan sonra son durumu biraz daha konuşalım. Her yıl dünyada üretilen elektronik cihazlardan elde edilen atık miktarı yaklaşık 2 milyon ton artıyor. Ancak 2 milyon tonluk atığın yalnızca %18’i toplanıp geri dönüştürülebiliyor. Aslında burada teknoloji şirketlerinin çoktan ulaşması gereken bir farkındalıktan bahsetmek istiyorum. Kullanıcı deneyimleri, sürdürülebilir teknolojilerin daha net bir tercih sebebi olduğunu söylüyor.
10 ülkede 10.000 farklı kişiyle yapılan araştırmanın sonuçları, insanların %60’ının sürdürülebilir alternatifleri olduğu sürece hali hazırda kullandıkları teknoloji markalarından vazgeçeceğini bildiriyor. Buna ek olarak ankete katılanlar, artık çalışmayan elektronik cihazlarıyla ne yapacaklarını bilmediklerini, geri dönüştürülmeden atıldığı durumda bu cihazların çevreye olumsuz etkilerinden endişe ettiklerini de belirtiyor. Yani şu anda izlediğiniz çok neti, çevrenizdeki insanlarla paylaşmanız bu açıdan da önemli.
Hep söylüyoruz, bir kişi bir kişidir. İngiliz Kraliyet Kimya Topluluğu, madenlerin kullanılabilir durumda kalması için, geri dönüşümün madencilikten çok daha önemli ve faydalı olduğunu söylüyor. Topluluk uzmanlarına göre büyük çoğunluğumuz, eski akıllı telefon ve bilgisayarlarımızı erin bir köşesine tutarak, fark etmeden değerli metaller biriktiriyoruz. Bu birikimin kullanılabilir olmadığını sanırım söylememize gerek yok. Yine topluluğa göre üreticiler ve karar vericiler kadar, son kullanıcı da bu sürecin önemli parçası konumunda.
Tedarik zincirinde ortaya çıkan sorunlar, COVID-19’un bize öğrettikleri de teknoloji konusunda, dünyanın döngüsel bir ekonomiye ihtiyaç duyduğunu net biçimde söylüyor. İçerinin sonuna yaklaşırken, kullanmadığımız cihazlar için neler yapabileceğimizi de netleştirmek istiyorum. Bunun için Türkiye’de de çok sayıda elektronik çöplük oluşturulduğunu söyleyelim. Hem içlerinde değerli madenler var, hem de insan ve çevre sağlığına zararlı zehirli maddeler var.
Dolayısıyla her iki durumda da bunların ayrı toplanıp geri dönüştürülmesi, bazılarında bertaraf edilmesi gerekiyor. 181 numaralı telefon arandığında, kullanılmayan cihazların nereye gönderilebileceğine dair detaylı bir yönergeye erişebilmek mümkün. Son olarak elektronik dönüşüm konusunda cihazlar kadar araçların ve hurdaların da önemli bir noktaya geldiğini de hatırlatmak istiyorum. Hurda araçlarda da değerli ve tükenmek üzere olan madenlere dair ciddi bir kaynak olduğu kesin.
İçerinin editörü olarak tüm bu nedenlerle eski eskidir deyip geçmemek gerektiğini net biçimde anlamış olduğumu söylemek isterim. Çevreye yapılabilecek her katkını bize geri döndüğünü unutmamamız lazım. Son olarak söyleyeyim. Çekmecede unutulmaya yüz tutmuş tuştu telefonunu eline al ve onu oradan çıkarıp dönüşüm çöplüklerinden birine gönder.
İnan bana çekmecede durumasıyla kazanabildiğin hiçbir şey yok.
İlk Yorumu Siz Yapın